Wednesday, January 6, 2010

Αναφορά σε "Αυτό"


Οι βασικές αρχές στις οποίες αναφερόμαστε σήμερα για να υποστηρίξουμε τις πράξεις μας ως σωστές, ανήκουν χονδρικά σε δύο κατηγορίες, αμφότερες αμφισβητήσιμες.

Από τη μια έχουμε τις αρχές που έχουν μυθολογική καταγωγή και παρουσιάζονται σαν εντολές ενός ανώτερου όντος (ή πολλών ανώτερων όντων) και δεν πείθουν πλέον παρά μόνον όσους χρειάζονται την υποστήριξη κάποιας θρησκείας.

Από την άλλη έχουμε αυτές που θέτουν τον άνθρωπο στο κέντρο και τον καλούν να αυτοδιαχειριστεί τις υποθέσεις του, υιοθετώντας κάποιες αρχές κοινής αποδοχής, οι οποίες έχουν αποδειχθεί επίσης προβληματικές.

Το πρόβλημα σε αυτές τις δεύτερες (στις οποίες βασίζεται κατεξοχήν ο «δυτικός κόσμος») βρίσκεται στην αυτοαναφορικότητά τους. Το προβληματικό σημείο της αυτοαναφορικότητας εντοπίζεται στην αυθαιρεσία των αποφάνσεών της και στην αδυναμία στήριξής τους σε κάτι άλλο από το εγώ μας, δηλαδή στον υποκειμενισμό της.

Το ερώτημα που εγείρεται, εν προκειμένω, είναι κατά πόσο μπορούμε εμείς οι άνθρωποι να βρούμε το σωστό συνομιλώντας μόνο μεταξύ μας (για να καταλήξουμε σε αρχές κοινής αποδοχής), χωρίς να αναφερόμαστε σε "αυτό" που μας ξεπερνά και μας καθορίζει ως ο λόγος της ύπαρξής μας. Εκτός αν νομίζουμε ότι είμαστε αυθύπαρκτοι και αυτοκαθοριζόμενοι, έχοντας δυνατότητα να γεννάμε εμείς τον εαυτό μας από το μηδέν και να υπάρχουμε ανεξάρτητα από το Όλον.

Εφόσον όμως κάτι τέτοιο δεν μπορεί να συμβεί και δεν είμαστε παρά μέρος του συμπαντικού γίγνεσθαι, θα πρέπει η όποια νομοθεσία μας να έχει ως αναφορά τους νόμους «αυτού», για να είναι κατά προσέγγιση ορθή, καθώς "αυτό" διέπει τα πάντα.

Παρόλο που το Άπαν φαντάζει ασύλληπτο για την πεπερασμένη νόησή μας, η μελέτη των φαινομένων του μπορεί να αποκαλύψει πτυχές του, οι οποίες να υποδεικνύουν έμμεσα στο σωστό των αποφάνσεών μας, στο βαθμό που αυτές στηρίζονται στους διαφαινόμενους κανόνες του συμπαντικού γίγνεσθαι ή όχι.

Ως εκ τούτου, είναι κρίσιμο να μην απαρνηθούμε τις κατακτήσεις της δυτικής σκέψης, αλλά να πάμε ένα βήμα παρά πέρα, προς τα εκεί που η ίδια μας η σκέψη μάς οδηγάει στη νόηση του Όλου και στο ερώτημα της σχέσης μας με Αυτό.

Ας ξεπεράσουμε, λοιπόν, την παλιά διαμάχη ανάμεσα στο «δεν υπάρχει Θεός» και στο «υπάρχει» προσωποποιημένος (ως Χριστός ή Μωάμεθ ή άλλες θεοποιημένες μορφές), και ας αποδεχτούμε το προφανές ότι ναι υπάρχει κάτι πέρα από εμάς, κάτι που μας εμπεριέχει, αλλά δεν ξέρουμε τι είναι, ούτε πώς να το πούμε, αφού είναι πέρα από τις δυνατότητες του λόγου μας, όντας ο λόγος του λόγου μας, ήτοι ο Λόγος. Το μόνο που μπορούμε είναι να Το υπαινιχτούμε με μια λέξη όσο γίνεται πιο ουδέτερη και αποχρωματισμένη από θρησκευτικές εικονοποιήσεις, όπως για παράδειγμα η λέξη «Αυτό».

Η ερωτηματική αναφορά μας σε Αυτό μπορεί να απεγκλωβίσει την ανθρώπινη νόηση από αδιέξοδες αυτοαναφορικότητες και να βγάλει τη φιλοσοφία από την παρατεταμένη ενδοσκόπηση στην οποία έχει περιέλθει, φοβούμενη μήπως κατηγορηθεί για μεγαλόστομες αφηγήσεις αν τυχόν αναφερθεί σε κάτι άλλο πέρα από τον εαυτό της.

Αναφερόμενοι ερωτηματικά και ταυτόχρονα σταθερά σε Αυτό προσανατολίζουμε τη σκέψη μας στην Αλήθεια, συνδέουμε το μέρος μας με το Όλον, τείνουμε τη νόησή μας στη Σοφία, φιλο-σοφούμε με όλη τη σημασία της λέξης.

Φιλοσοφώντας μπορούμε να διαγνώσουμε κάποιες γενικές αρχές, ανάλογες με αυτές που διέπουν το γίγνεσθαι και καθορίζουν την εξέλιξή μας, για να τις υιοθετήσουμε ως τις πλέον σωστές και να νομοθετήσουμε ανάλογα τα καθ’ ημάς μας.

No comments:

Post a Comment